Prof. dr. Belle Derks – Subsidie aanvragen, hoeveel tijd is hiermee wel niet verprutst?

Het wetenschapshuis aan het woord
Aukje Nauta
Door
prof. dr. Aukje Nauta
Datum
2 juni 2020
Deel

Wat is van waarde voor wetenschappers? Vooral in deze bijzondere coronatijden? De komende tijd verken ik dat in gesprekken met wetenschappers, waarvan sommige al ooit eens optraden in het Wetenschapshuis van De Theaterloods.

Aan het woord is ditmaal prof. dr. Belle Derks, zij trad al eens op in het Wetenschapshuis. Belle is hoogleraar bij de vakgroep Sociale, Gezondheids- en Organisatiepsychologie van de Universiteit Utrecht. Haar onderzoek gaat over negatieve stereotypering van vrouwen en etnische minderheden in werk- en opleidingssituaties. Voor dit onderzoek heeft zij verschillende onderzoeksubsidies verworven zoals de NWO VENI (2008) en NWO VIDI (2015). Ook is zij sinds 2016 lid van De Jonge Akademie (KNAW), waarvan ze van 2018 tot 2020 voorzitter was.

Eigenlijk heeft Belle vrij. Ze werkt in deze coronatijd maar twaalf uur in de week. Omdat ze al ouderschapsverlof had opgenomen. Belle: ‘We klooien wat aan, nu onze kinderen van 5 en 7 jaar thuis zijn. Eerlijk gezegd vind ik home schooling behoorlijk lastig’. Belle is nu als het ware zelf proefpersoon in een wereldwijd door corona afgedwongen experiment met herziene taakverdelingen tussen stellen met kinderen, iets waar zij en haar team onderzoek naar doen. ‘Mijn hart gaat sneller kloppen van wat er momenteel in onze samenleving gebeurt. Hoe mannen en vrouwen taken verdelen, wat dat betekent voor emancipatie, dat krijgt nu een grote schok. Uit onderzoek weten we dat een schok in een systeem grote lange-termijnveranderingen kan veroorzaken.’

Twee derde van wat we in coronatijd vitale beroepen noemen, wordt vervuld door vrouwen. Voor hen wordt ineens geklapt. Wat betekent dat voor hun beroepstrots? Deze vrouwen werken bovendien buitenshuis door, terwijl hun partners misschien wel thuiswerken en voor de kinderen zorgen. Welke gevolgen heeft dat voor de taakverdeling op de lange termijn? Belles hypothese is dat de huidige crisis traditionele rolpatronen gaat doorbreken, net als impliciete genderstereotypen zoals dat de vrouw meer zorgt en de man meer werkt. Of dat echt zal blijken, is nog even afwachten. Zo noemt Belle recent sociologisch onderzoek waaruit blijkt dat vrouwen hun werkuren toch weer meer hebben teruggebracht dan mannen in deze coronatijd.

Belle heeft haar hoop gevestigd op nog een schok, hoewel ze er ook licht cynisch over is. Nu ze, mede dankzij haar verlof, wat afstand neemt, ziet ze meer dan ooit de zwakheden in het wetenschappelijke systeem. ‘Iedereen springt nu bovenop oproepen van ZonMw en NWO (belangrijke subsidieverstrekkers in de wetenschappelijke wereld, AN) om onderzoeksubsidies gerelateerd aan Covid-19 in te dienen. De deadline van een NWO-oproep was maandag 25 mei, de dag na het Hemelvaartsweekend. Ik wed dat heel veel wetenschappers dat weekend keihard hebben doorgewerkt. Met als gevolg dat er meer dan 500 aanvragen op de NWO-burelen liggen voor slechts een handvol subsidies. Waar zijn we als wetenschappers mee bezig? Hoeveel tijd is hiermee wel niet verprutst?

Zelf heeft ze zich voor het blok gezet. Ze moest wel. Want, zegt ze: ‘Ik ben zelf ook zo geprogrammeerd. Als er zo’n NWO-oproep komt, dan is mijn eerste gedachte: ‘Ja! Kansen!’ Dankzij een paar tweets heeft ze zichzelf kunnen weerhouden. Ze twitterde:  â€˜Heb erg dubbel gevoel bij al die calls voor Corona-gerelateerd onderzoek (bijv van @Zonmw en@NWOnieuws). Zet ik alles opzij voor een mooi onderzoeksvoorstel in een competitie om schaarse middelen, of gebruik ik mijn schaarse werktijd voor andere taken? Een draadje… 1/8.’ De zevende tweet van dat draadje was: ‘Na veel wikken en wegen neig ik persoonlijk naar ‘nee’. In plaats daarvan ga ik binnen de tijd en het budget dat ik heb mooi Covid-gerelateerd onderzoek doen, samen met de mensen in mijn team (hierover snel meer). Ik denk dat ik de competitie maar even laat voor wat het is.’ De laatste tweet was: ‘Maar het irritante is dat ik zo niet ben opgevoed. Mijn socialisatie als wetenschapper maakt dat ik me nu wel een beetje een slappeling voel. Moedig voorwaarts maar weer…..8/8.’

Moedig, inderdaad. Honderden likes volgden. Belle is niet de enige die er zo over denkt.

Ondertussen wordt ze erg blij van het corona-gerelateerde onderzoek dat ze nu eigenhandig, zonder NWO-subsidie, samen met haar team opzet. ‘Ik haal heel veel lol uit teamwork: met het hele team overleggen over onderzoek. Vaak werk je als wetenschapper solistisch, daar word je ook op beoordeeld. Maar nu, juist in coronatijd, doen we het anders. Met de hele groep zetten we alles op alles om een onderzoek van de grond te tillen naar wat de coronacrisis nu en op de lange termijn betekent voor de taakverdeling binnen stellen. We overleggen via Teams en geven elkaar via Google Docs feedback op onze onderzoeksopzetten. Het geeft zo veel energie om met z’n allen een onderzoeksproject te doen, in plaats van allemaal aparte, individuele projectjes.’

Nu maar hopen dat wetenschappers blijvend leren van alle corona-schokken. Namelijk dat wetenschappers elk op hun eigen manier bepalen hoe ze goed (samen)werken, in plaats van dat iedereen achter NWO-calls blijft aanrennen, in een ratrace waar niemand beter van wordt.

Meedoen aan Belles onderzoek? De online vragenlijst vind je hier.

Prof. dr. Belle Derks - Subsidie aanvragen, hoeveel tijd is hiermee wel niet verprutst? 1