Wakker liggen

Wakker liggen. Ik ga er een theatervoorstelling over schrijven. Voor de medewerkers van een grote overheidsinstelling.

Ik vind wakker liggen eigenlijk wel een goed teken. Het zegt iets over je betrokkenheid, je ongerustheid, dat iets je echt raakt of tenminste enorm bezighoudt. Dat je je ergens verantwoordelijk voor voelt. En zoals Roek Lips dat mooi omschreef in zijn nieuwste boek ‘De wereld dat ben jij’; in verantwoordelijk zit het woord antwoord. Wakker liggen om een goed antwoord te vinden op een prangende kwestie.

Ambtenaar Sandra Palmen sloeg in 2017 alarm binnen de belastingdienst over de toeslagenaffaire. Alsof ze een bom vlak onder het tapijt ontdekte. Met een dringend advies om er iets aan te doen om onnodig leed verder te voorkomen.

Ik zou willen weten of er mensen waren die haar eerste signaal ontvingen en er die nacht ook wakker van lagen. Ik zeg niet dat je dan direct een oplossing kunt bieden. Maar het gaat om het wakker liggen. Antwoord willen vinden. Het raakt je. Het laat je niet meer los. Je zet het boven aan je agenda van je volgende werkdag. Je zet je tanden erin.

Ik ben bang van niet, haar waarschuwing werd namelijk terzijde geschoven, haar functie werd uitgekleed en het zou jaren duren totdat het advies, dat bekend zou worden als het ‘memo-Palmen’, naar buiten zou komen.

Dit wijst niet echt op direct wakker liggen van een van de verantwoordelijken. Niet op een antwoord vinden vanuit je moreel kompas, zoals je geleerd is bij de integriteitstraining van Bureau Integriteit en je gezworen hebt bij het afnemen van de ambtseed. Integer handelen; ‘rekening houden met alle betrokkenen en van daaruit een keus te maken die recht doet aan zoveel mogelijk betrokkenen’. Het lijkt meer op cognitieve dissonantie reductie; dat knappe trucje dat we kunnen toepassen door achter een schotje in je hoofd de gebeurtenissen diep weg te stoppen die we liever niet onder ogen zien. Opdat we er niet van wakker gaan liggen…

Ik ga een theatervoorstelling schrijven over ambtenaren die wakker liggen. Over mensen die zich betrokken voelen bij het effect van hun werk.

In een tijdperk van een toenemende kloof tussen overheid en burgers, van toenemend wantrouwen pleit ik voor betrokken ambtenaren die soms wakker liggen. En de volgende ochtend boven aan de agenda zetten waar ze die nacht wakker van lagen.

Voor elke nacht dat ze wakker lagen zou wat mij betreft een toeslag mogen gelden. Volgens mij ligt daar de sleutel tot het herwinnen van vertrouwen en het herstellen van de relatie tussen overheid en burgers. Een overheid die wakker ligt om haar burgers. Over verantwoordelijkheid en antwoord.  

Wakker liggen, première in Den Haag ergens in het najaar.

– Walter Supèr.